Visie Duurzame Landbouw

 De verduurzaming van de Nederlandse landbouw is een belangrijk thema en helaas ontbeert het onze politiek aan een duidelijk visie hiervoor. Gevolg duizenden boeren verkeren in grote onzekerheid. En in plaats van oplossingen te vinden die recht doen aan alle groepen in de samenleving, zet de overheid juist iedereen tegen elkaar op. Geen wonder dat de maatschappij verhardt.

Stikstofcrisis eenvoudig oplossen

Hoewel de landbouw substantieel bijdraagt aan de uitstoot van stikstofverbindingen, is dit eigenlijk een vrij makkelijk op te lossen probleem. En nee, dan heb ik het niet eens over het verkleinen van de veestapel of runderen ander voer geven. Het grote stikstofprobleem is de vermenging van poep en plas in stallen.

Gelukkig heeft de firma Hanskamp een eenvoudige en tegelijk ingenieuze manier uitgevonden om koeienplas en poep te scheiden: het koeientoilet (of CowToilet). Dit systeem laat koeien netjes plassen, zodat de boer het urine kan opvangen – geheel los van de droge mest. Hierdoor kunnen er geen ongewenste chemische reacties plaats vinden, waarbij er dus stikstofverbindingen gevormd worden.

En de opgevangen urine kan vervolgens ofwel als organische bemesting gebruikt worden – en is daarmee een duurzaam alternatief voor kunstmest – of als bron voor waterstof fungeren – het gewraakte ammoniak splitsen we op in waterstof en het geheel onschadelijke, zuivere stikstof, wat gewoon terug de lucht in kan. Het koeientoilet van Hanskamp is een mooi voorbeeld van hoe creatieve ondernemers maatschappelijke vraagstukken oplossen, waar (links) overheidsbeleid keihard faalt.

Wat is een betere oplossing voor het stikprobleem? Met veel pijn en moeite enkele duizenden veehouders uitkopen of melkveehouders subsidiëren om versneld aan het koeientoilet te gaan? Beide opties kosten uiteraard veel geld. Alleen een richt onherstelbare schade aan, terwijl de andere juist niet.

Samenwerking van bouw en landbouw voor een duurzame toekomst

In de huidige stikstofcrisis zien we duidelijk hoe de overheid boeren en de bouw tegen elkaar uit probeert te spelen. Waarom? Ik zou het niet weten. Niettemin is dit een kwalijke praktijk, die bovendien volkomen onnodig is. Wel is het belangrijk om zowel de bouw als de landbouw in een nieuw perspectief te zien.

Zoals ik hierboven heb geschreven kunnen koeientoiletten de stikstofuitstoot van de veehouderij aanzienlijk beperken. Niettemin kunnen we ons afvragen of wij in ons kleine land eigenlijk wel zoveel veehouderij nodig hebben. Zo exporteren wij 65% van onze zuivel naar het buitenland, dus waarom moet wij dan in Nederland zoveel melk produceren?

Alleen wat gaan al die melkveehouders die willen stoppen, dan doen? Velen van hen zitten diep in de schulden en kunnen dus niet zomaar stoppen, zelfs als zij het zouden willen. Hier zie ik juist een kans om de landbouw en de bouw met elkaar te verenigen in plaats van deze sectoren tegen elkaar op te zetten. De oplossing? Biobased bouwen.

Gewassen zoals olifantsgras en hennep kunnen vrij gemakkelijk verwerkt worden in allerlei bouwmaterialen van spaanplaten tot isolatiemateriaal. En omdat deze gewassen CO2 opnemen tijdens hun groei en vervolgens langdurig vastleggen, kunnen zowel bouw als landbouw juist een substantiële bijdrage leveren aan een koolstof-neutrale economie.

De overheid zou er goed aan doen om veehouders die willen overstappen op de teelt van deze industriële gewassen te ondersteunen – met voorlichting, training en omscholingsprogramma’s en uiteraard financiering. Na tientallen jaren van wegkijken en het afbraakbeleid van de afgelopen jaren, zou het de politiek sieren om de hand in eigen boezem te steken en nu eindelijk een constructieve visie voor de duurzame landbouw te omarmen. Voor de boeren, voor de burgers zonder betaalbare woning, voor het milieu en voor de planeet.